190η Επέτειος της Μάχης του Ντολμά

Με όλο το σεβασμό στους αναγνώστες μας, σε αυτή την ανάρτηση θα μεταφέρουμε κείμενα από το F.B, φίλων μας, οι οποίοι ασχολήθηκαν περισσότερο με την ιστορία και λιγότερα με την υποκουλτούρα που βασίλεψε στις φετινές εκδηλώσεις της Μάχης του Ντολμά.





"..Σαν είδε ο Λιακατάς πως έχουν τα πράγματα και πως δεν είχε να περιμένει βοήθεια, μάζεψε τους άντρες του και τους είπε: -Ε ωρέ παιδιά, οι πολλοί και οι ναζιάρηδες δουλειά δεν κάνουν, εμείς που βρεθήκαμε εδώ, θα βαστάξουμε και αν ο Θεός το θέλει θα νικήσουμε. Το νάμι (δόξα) μένει σε μας και η ατιμία σε κείνους. Θα μείνετε λοιπόν εσείς να βαστάξουμε η πέστε μου, να πάρω τα μέτρα μου. Αυτά αφηγήθηκε ο Τσάλας, ο μόνος που γλύτωσε από το ολοκαύτωμα του Ντολμά! Την απάντηση στο ερώτημά του, την έδωσε ο Θανάσης του Μακρή: -Είμαστε άντρες, όπου και να πηγαίνουμε πάντα πόλεμο θα έχουμε. Αν ο Μπρα'ί'μης πάρει τον Ντολμά, τι χρησιμεύει το Αιτωλικό; Και εκεί και εδώ θάνατος. Κάλιο λοιπόν τίμιος θάνατος εδώ, παρά μέσα στο Αιτωλικό, μπερδεμένοι μάλιστα με τις γυναίκες".
Αυτά γράφει στο βιβλίο του ο δρ. Κων/νος Μακρυκώστας.


Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΝΤΟΛΜΑ 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1826 - ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΙΑΚΑΤΑΣ
Ο Γρηγόρης Λιακατάς ήταν πρώτο από τα πέντε παιδιά του Θύμιου Λιακατά τα άλλα αδέρφια του ήταν , ο Μήτρος , ο Σωτήρης ,ο Κώστας , και η πολυτραγουδισμένη για την ομορφιά της Δέσπω που με την βία την πήρε ο Αλή πασάς στο χαρέμι του.
Γεννήθηκε γύρω το 1799 ,κατά άλλους στον Ασπροπόταμο κατά άλλους στο Ξηρόμερο.
Ο Θύμιος Λιακατάς υπήρξε μεγάλος τσέλιγκας της περιοχής του Ασπροποτάμου, ξεκαλοκαίριαζε στα βουνά των Τζουμέρκων και ξεκαλοκαίριαζε στο Καρβασαρά. Γύρω στο 1820 ο Αλή πασάς αρπάζει την κόρη του , την πανέμορφη Δέσπω και θέλοντας να εξευμενίσει τους Λιακαταίους για την αρπαγή της Δέσπως και για να γλιτώσει από την φασαρία που θα του προκαλούσαν στην περιοχή του Ασπροποτάμου αποφάσισε να χωρίσει το αρματωλίκι του Ασπροποτάμου. Έτσι δημιουργείτε το αρματωλίκι της Πόρτας υπό τον Στουρνάρη και εκείνο του Κλεινοβού υπό τον Λιακατά.
Ο Αλή πασάς διορίζει τον Γρηγόρη Λιακατά αρματολό στο Κλείνοβο του Ασπροποτάμου, που ανήκε στο αρματολίκι του Ν. Στουρνάρη.
Στα 21 του ο Γρηγόρης Λιακατάς νυμφεύεται την κόρη του κλεφταρματωλού του Ασπροποτάμου Νικόλαου Στουρνάρη.
Ο Ν. Κασομούλης γράφει τι του είχε αφηγηθεί ο Ν. Στουρνάρης: «ο Αλή πασάς με ανάγκασε να δεχτώ για καπετάνιο στο Κλινοβό τον Γρηγόρη Λιακατά ,ο οποίος ήταν γαμπρός του. Έπειτα από ένα χρόνο Ο Αλής με ανάγκασε να δώσω την κόρη μου Βαγγελή για γυναίκα του. Αν και ο Γρηγόρης ήταν πολύ νέος δεν είχα αντίρρηση να του δώσω την κόρη μου ,διότι τον θεωρούσα τίμιο άνθρωπο και διότι πήρε τον τίτλο του από την στάνη του σκοτώνοντας έναν μεγάλο κλέφτη και όχι από την αυλή του Αλή πασά.»
Η επανάσταση στην επαρχεία Ασπροποτάμου ξεκίνησε στις Ιουλίου του 1821 από τους οπλαρχηγούς , Γρηγόρης Λιακατάς Ν. Στουρνάρη ,και τον Γιωργάκη Βελή από τα Άγραφα.
Έπειτα από την μάχη του Κόρμπου που έγινε στις 5 Αυγούστου του 1823 ο Γ. Λιακατάς άφησε τον Ασπροπόταμο αφήνοντας αντικαταστάτη του τον αδερφό του Μήτρο Λιακάτα και κατέβηκε στο Μεσολόγγι για να μπορέσει να προσφέρει περισσότερες υπηρεσίες στη πατρίδα, από την μία πλευρά αλλά για να βρίσκεται κοντά στην οικογένεια του από την άλλη η οποία βρισκόταν στην Κεφαλονιά από τον περασμένο Μάρτιο.
Το 1824 μαζί με τον πεθερό του Ν. Στουρνάρη ξανανέβηκαν στον Ασπροπόταμο για να ξαναφύγουν την άνοιξη του ίδιου χρόνου και να μην επιστρέψουν ποτέ διότι και οι δύο αργότερα θα πέσουν μαχόμενοι για τις ανάγκες του έθνους............
28 Φεβρουαρίου 1826 …. πέφτει ο Ντολμάς …
(Ν. ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ )

Τρεις Ανατολικιώται , σωθέντες από την μάχην του νησιού Ντολμάς , κολυμβώντες από τον Πόρον έως εις Ανατολικόν και απ΄εκεί μετά την προσκύνησιν , όλη νύκτα διαβάντες από τόπους επικίνδυνους , κατά τας 2 Μαρτίου έφθασαν απέναντι της Μαρμαρούς εις Μεσολόγγι , γυμνοί και τετραχηλισμένοι. Αυτή μας εδιηγήθηκαν τα συμβάντα .
«…Ο Γρηγόρης εδιάλεξεν 30 εκλεκτούς και εστέκετο να βλέπη και να δίδη βοήθεια .
Έφερεν και τις πάσσαρες και τις έβαλεν εις τον Πόρον ο Ιμπραίμης , όστις καθώς έπεσεν το Βασιλάδι , έφερεν εκεί δέκα – δώδεκα κανόνια και βόμβες . Παραμονή της Αποκριάς (28 Φεβρουαρίου ), την αυγήν , έφερεν τα στρατεύματα του , Αρβανίτες και Αράπηδες και εγιόμωσεν τις βάρκες όλες.
Ευθύς εκινήθησαν πρώτα αι βάρκες ( από τον Πόρον ) και εβγήκαν εις τη μύτην του Ντολμά όλοι, και ώρμησαν κατά τα ταμπούρια .
Την ίδια ώραν ερρίχθησαν εις το αυλάκι Άραβες και Αρβανίτες από το μέρος της Φοινικιάς . Άναψεν το ντουφέκι. Οι αποβάντες εις την μύτην του Ντολμά ετσακίσθησαν με την πρώτην φωτιάν και εμβήκαν εις τις βάρκες .Οι άλλοι από την Φοινικιάν εχώνονταν ολοέν ( εις το νερόν) έως ότου γιόμωσεν το αυλάκι. Και ετσακίσθησαν κι εκείνοι . Εκείνοι έπειτα από τις βάρκες , φέροντες γύρα –γύρα τα οχυρώματα , επροχώρησαν εις του Αγίου Νικολάου το στενόν και ερρίφθησαν έξω. Άρχισεν ο πόλεμος απ΄εκεί . Οι εδικοί μας ήτον ολίγοι , εμβήκαν μέσα.
Αφήνει ο Γρηγόρης τους άλλους εις την Φοινικιάν , τρέχει να δώσει βοήθειαν , ενώ είχαν απέβει έως 1000 Τούρκοι .
Πιλαλώντες λοιπόν με τα σπαθιά εις τα χέρια επιάσθησαν , εις τη μέσην του νησιού, με του Τούρκους.
Βλέπουν οι πολεμούντες κατά το αυλάκι οπίσω τους Τούρκους , εβγάζουν τα γιαταγάνια , ορμούν επάνω , και ούτως τελείωσαν όλοι σφάζοντες και σφαζόμενοι και γλύτωσαν μόνο από εκείνους δύο – τρεις…»