Υπάρχουν μόνο δύο είδη ανθρώπων στον κόσμο: εκείνοι που πιστεύουν ότι η ζωή πρέπει να έχει να κάνει με θεϊκά ιδανικά, αιώνιες αλήθειες και την αναζήτηση τέλειων μορφών και εκείνοι που γελούν με τέτοιες αφελείς ψευδαισθήσεις κατεβάζοντας ένα δυνατό ποτό.
...Ο Πλάτωνας και ο Νίτσε στέκονται στα αντίθετα άκρα αυτού του πεδίου μάχης, κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον μέσα από τους αιώνες, ο καθένας πεπεισμένος ότι ο άλλος έχει απελπιστικά άδικο.
Ποιος είχε δίκιο;
Ας θέσουμε το σκηνικό. Φανταστείτε την αρχαία Αθήνα, 4ος αιώνας της εποχής του, έχει μόλις εκτελεστεί και ο καλύτερος μαθητής του, ο Πλάτων δεν πρόκειται να αφήσει τις ιδέες του δασκάλου του να πεθάνουν μαζί του.
Ονειρεύεται έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η λογική, όπου οι φιλόσοφοι – βασιλιάδες ηγούνται της κοινωνίας και όπου η Αλήθεια (ναι, με κεφαλαίο Α)
υπάρχει πέρα από τον βρώμικο, φευγαλέο κόσμο των φαινομένων.
(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)
Για τον Πλάτωνα, η ζωή είναι η ανάβαση από το σπήλαιο των ψευδαισθήσεων στο λαμπερό φως της απόλυτης πραγματικότητας. Η ομορφιά, η δικαιοσύνη, η καλοσύνη δεν είναι απλές απόψεις αλλά αιώνιες, αμετάβλητες μορφές που μόνο οι πραγματικοί σοφοί μπορούν να κατανοήσουν.
Τώρα, προχωρήστε γρήγορα στον 19ο αιώνα και χαιρετίστε τον Φρίντριχ Νίτσε, έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να είναι ένας σπουδαίος σύντροφος στο ποτό, αν δεν ήταν τόσο απασχολημένος με το να διαλύει, ό,τι πρέσβευε ο Πλάτωνας.
Για τον Νίτσε, η εμμονή του Πλάτωνα με τις αιώνιες αλήθειες ήταν η μεγαλύτερη απάτη που πουλήθηκε ποτέ στην ανθρωπότητα. Η ζωή, σύμφωνα με τον Νίτσε δεν έχει να κάνει με την υπέρβαση του υλικού κόσμου, έχει να κάνει με το να αγκαλιάζεις τον εσωτερικό εαυτό σου. Ο θεός; Νεκρός, από τα δικά μας χέρια. Το νόημα; Κάτι που χαράζεις με τα ίδια σου τα χέρια, κατά προτίμηση με σφυρί.
Ο Πλάτωνας οραματίζεται μια ζωή όπου αγωνιζόμαστε προς μια ανώτερη τάξη, όπου η λογική δαμάζει το πάθος, όπου ο καλύτερος ανάμεσά μας πρέπει να κυβερνά.
Ο Νίτσε χλευάζει ένα τέτοιο όνειρο, το βλέπει ως δικαιολογία για τις άτολμες ψυχές να αποφεύγουν την ωμή δύναμη της ίδιας της ζωής.
Γι’ αυτόν το όραμα του Πλάτωνα δεν είναι διαφωτισμός, είναι παρακμή. Η πραγματική πρόκληση δεν είναι να καταπνίξουμε τα ένστικτα μας αλλά να τα διοχετεύσουμε στη δημιουργία κάτι νέου, κάτι ζωτικού. Εκεί που ο Πλάτων θέλει έναν ιδανικό κόσμο που κυβερνάται από ορθολογικές επιτροπές, ο Νίτσε θέλει τη γέννηση του Υπεράνθρωπου, του ατόμου που γράφει τις δικές του αξίες, που δημιουργεί αντί να συμμορφώνεται.
Και να η δυσάρεστη αλήθεια: ο Πλάτωνας κερδίζει στη θεωρία αλλά πόσες φορές διάφορες ελίτ εκπροσωπώντας το ορθό και την ιερή σοφία έκαναν κακό στην ανθρωπότητα;
Η ιστορία γράφεται σε μεγάλο βαθμό από Πλατωνικούς, φιλοσόφους, ιερείς, νομοθέτες και οραματιστές που πιστεύουν στην επιδίωξη ανωτέρων ιδανικών. Αλλά οι μεγάλες ανατροπές της ιστορίας; Οι επαναστάσεις, οι αναγεννήσεις, οι εικονοκλαστικές στιγμές που ξυπνούν τον κόσμο; Αυτές ανήκουν στα παιδιά του Νίτσε, τους διασπαστές, τους οραματιστές που αρνούνται να γονατίσουν μπροστά στην κληρονομημένη σοφία.
Ποιος λοιπόν είχε δίκιο; Αυτό εξαρτάται από το τι θέλετε από τη ζωή. Αν λαχταράτε για τάξη, νόημα και έναν μεγάλο κοσμικό σκοπό, ο Πλάτωνας θα είναι ένας καλός οδηγός. Αν προτιμάτε να χορεύετε στην άκρη του χάους, γελώντας στο πρόσωπο της σύμβασης, ο Νίτσε θα σας δώσει τα φιλοσοφικά σπίρτα. Θα φωνάξει πως υπάρχεις και χωρίς την πολιτεία, είτε στέκεσαι εντός των τειχών της, είτε χορεύεις προκλητικά απ΄ έξω ως παρίας.
Η δική μας γνώμη είναι πως και οι δύο θέσεις προέρχονται από πηγαίες ανάγκες του ανθρώπου που πηγάζουν από την ανάγκη του ανθρώπου για ασφάλεια και ανατροπή. Ανάγκες που αλλάζουν συχνά μέσα στο μονοπάτι που διαβαίνουμε είτε ως μονάδες, είτε ως κοινωνικό σύνολο.
Όπως και να ‘χει είστε σε καλή παρέα. Απλώς φροντίστε να επιλέξετε με σύνεση, η απάντηση μπορεί να διαμορφώσει ολόκληρη την ύπαρξή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου