Η ιστορία των λέξεων: Καντάφι, Λιβύη, Πετρέλαιο και Βενζίνη Αφιέρωμα στη Λιβύη (ιστορία / πολιτισμός)

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Το όνομα Μουαμάρ αλ Καντάφι (Muammar Muhammad al-Gaddafi, مُعَمَّر ٱلْقَذَّافِيّ, προφορά:‎ Muʿammar al-Qaḏḏāfī), καθιερώθηκε στην Ελλάδα με την προφορά “Καντάφι”, αντί “Γαδάφι”. Το όνομα Καντάφι προέρχεται από το ρήμα της αραβικής γλώσσας γαδφ > قذف, το οποίο σημαίνει “ρίχνω, πετάω”, αλλά και “ συκοφαντώ”. Συνεπώς, το όνομα Καντάφι ερμηνεύεται ως ο "βάλλων", αλλά και ο "διαβάλλων", ο "δυσφημιστής", ο "συκοφάντης". Τα ονόματα των οικογενειών των νομάδων της βόρειας Αφρικής, στην πλειοψηφία τους, είτε προσδιορίζουν τον τόπο καταγωγής, είτε είναι απλά παρωνύμια (: παρατσούκλια). Διόρθωση: Καμάλ Ραχίμι.


Με τον όρο Λιβύη, από τη εποχή του Ομήρου, και αργότερα στον Ηρόδοτο , προσδιόριζαν είτετη Β. Αφρική είτε και ολόκληρη την Ήπειρο της Αφρικής. Η λέξη προσδιορίζει τον αρχαίο λαό των Libu ή Rbu. Επειδή στην ιερογλυφική γραφή δεν υπάρχουν φωνήεντα και χρησιμοποιείται το ίδιο σύμβολο για το “R”και το “L” για αυτό και, αρχικά, διαβαζόταν με διάφορους τρόπους: Rabu/ Labu/ Rebu κ.ά. Ο τελικός ήχος καθιερώθηκε με την ελληνική προφορά ως Λίβυς (γεν. -υος)


Η λέξη πετρέλαιο (< πέτρα + έλαιο) είναι ελληνογενής. Παρήχθη από το τον Γερμανό γεωολόγο Georg Bauer, γνωστός και ως Georgius Agricola. Η λ. Petroleum αναφέρεται για πρώτη φορά στο έργο του Bauer: De Natura Fossilium, εκδ. 1546 Η βενζίνη είναι ένα πτητικό (δηλαδή, εξαερώνεται εύκολα) υγρό που παράγεται από την απόσταξη του πετρελαίου. Η καταγωγή της λέξης ξεκινά από τα Αραβικά: luben dgiawi (μτφ: το λιβάνι της Ιάβας). Αρχικά, προσδιόριζε τη μυρωδιά ενός δενδρυλίου (styrax benzoe), που φύεται στην περιοχή της Ιάβας και της Σουμάτρας. Το 1833 ο Γερμανός χημικός E. Mitscherlich θα μετατρέψει το luben dgiawi, σε benjoin (το -lu-, από το luben, θα "κοπεί", γιατί εσφαλμένα θεωρήθηκε ως άρθρο). Έτσι, εξαιτίας αυτού του λάθους δημιουργήθηκε το θέμα μπενζ και απ΄ εδώ παρήχθησαν πολλές λέξεις, όπως: βενζόη (το φυτό), βενζόλη, βενζίνη, βενζινοκινητήρας, βενζιναντλία (πρωτοεμφανίστηκε το 1905, από την S.F. Bowser & Co), βενζινάδικο και πολλές άλλες. 24grammata.com