Σάββατο 6 Ιουλίου 2024

Πύρρος: Ο Βασιλιάς της Ηπείρου και η «πύρρειος νίκη» που έμεινε στην ιστορία




Ήταν η σπουδαιότερη προσωπικότητα που έβγαλε ποτέ η Ήπειρος τουλάχιστον μέχρι τους εθνικούς ευεργέτες. Ο λόγος για τον Βασιλιά Πύρρο Α' ή Πύρρο της Ηπείρου.

O Πύρρος γεννήθηκε το 319 π.Χ. και ήταν γιος του Αιακίδη, ηγεμόνα της Ηπείρου. Όμως, ο πατέρας του καθαιρέθηκε όταν εκείνος ήταν μόλις δύο ετών, με αποτέλεσμα να τον μεγαλώσει ο βασιλιάς των Ιλλυριών, Γλαυκίας, σαν να ήταν δικό του παιδί.

Ο μύθος αναφέρει πως η καταγωγή του κρατούσε από τη Δυναστεία των Αιακιδών, μια γραμμή βασιλέων της Ηπείρου, πρόγονος της οποίας θεωρείται ο Νεοπτόλεμος, υιός του ομηρικού ήρωα Αχιλλέα.

Ο πατέρας του και οι συνεχόμενοι πόλεμοι ανάγκασαν τους υπηκόους του βασιλείου να οδηγήσουν στην εξορία τον μικρό Πύρρο μεταφέροντας τον στον βασιλιά των Ιλλυριών, τον Γλαυκία. Εκεί μεγάλωσε ως δικό του παιδί και στη συνέχεια προσπάθησε σε ηλικία 12 ετών να πάρει τον θρόνο πίσω.

Σε ηλικία 17 ετών κάποιος από τους παιδικούς του φίλους στην Ιλλυρία τον προσκάλεσε στον γάμο του. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού οι πολιτικοί του αντίπαλοι οργάνωσαν κίνημα ενάντια στον Πύρρο, τοποθετώντας στον θρόνο τον θείο του, Νεοπτόλεμο Γ'.

Ο Πύρρος αναγκάστηκε ξανά να πολεμήσει για τον θρόνο του. Μετά τον θάνατο του Μέγα Αλέξανδρου ξεκίνησε η διαμάχη μεταξύ των διαδόχων του. Μία από τις αδερφές του Πύρρου ήταν παντρεμένη με τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, γιο του αξιωματικού του Αλεξάνδρου, Αντίγονου του Μονόφθαλμου.

Ο ίδιος πολέμησε στο πλευρό του στην μάχη της Ιψού, το 301 π.Χ., όπου επέδειξε τεράστια ανδρεία και απέκτησε φήμη σπουδαίου πολεμιστή. Παρότι ο Δημήτριος ηττήθηκε, ο Πύρρος έμεινε στο πλευρό του και βρέθηκε στην Αίγυπτο στο πλευρό του Πτολεμαίου ο οποίος ήταν σύμμαχος του Δημήτριου.

...
King Pyrros

Στην Αίγυπτο ξεχώρισε και ο Πτολεμαίος του έδωσε για γυναίκα τη θετή του κόρη Αντιγόνη. Ο Πτολεμαίος αποφάσισε να τον βοηθήσει τόσο οικονομικά όσο και με στρατό για να επιστρέψει στην Ήπειρο και να πάρει ξανά πίσω τον θρόνο. Η επιστροφή του (296 π.Χ.) γέμισε με αισιοδοξία πολλούς από τους υπηκόους του, οι οποίοι είχαν βρει στο πρόσωπο του Νεοπτόλεμου έναν τυραννικό και ανάξιο βασιλιά.

Τελικά οι δύο τους ήρθαν σε συμφωνία η οποία προέβλεπε τη συμβασιλεία τους στα εδάφη της Ηπείρου. Ο Νεοπτόλεμος όμως είχε αποφασίσει να σκοτώσει τον Πύρρο. Τα πλάνα του έγιναν γνωστά στον Πύρρο ο οποίος προσκάλεσε τον Νεοπτόλεμο σε δείπνο και τον θανάτωσε, γνωρίζοντας πως η πράξη του έβρισκε σύμφωνους και τους άλλους ευγενείς.

Στη συνέχεια ο Πύρρος αποφάσισε να στραφεί προς τη Δύση και την Ιταλία. Εκείνη την εποχή, οι Ρωμαίοι βρίσκονταν σε πόλεμο με τους κατοίκους του Τάραντα στην Κάτω Ιταλία. Οι τελευταίοι απέστειλαν πρόσκληση στον Πύρρο ζητώντας του βοήθεια. Ο ίδιος απάντησε θετικά στην πρόσκληση και το 280 π.Χ. διέσχισε την Αδριατική έχοντας μαζί του 20 ελέφαντες, 3.000 ιππείς, 20.000 πεζικάριους, 2.000 τοξότες και 500 σφενδονήτες.

Όταν όμως ο στόλος έφτασε στα μέσα του Ιονίου πελάγους, σκόρπισε εξαιτίας ξαφνικής κακοκαιρίας. Όταν πλέον κατάφεραν να συγκεντρωθούν οι αρχικές του δυνάμεις στον Τάραντα, βλέποντας την απροθυμία των ντόπιων να πολεμήσουν πλάι του, τους στρατολόγησε με το ζόρι, απαγορεύοντας στην πόλη τους εορτασμούς, τη χρήση των δημόσιων λουτρών και γενικά κάθε μορφή καλοπέρασης τη στιγμή που βρίσκονταν εν καιρώ πολέμου. Αυτό δυσαρέστησε αρκετούς, οι οποίοι εγκατέλειψαν την πόλη.

Ο Πύρρος περίμενε τους συμμάχους του να καταφθάσουν για να ξεκινήσει την μάχη με τους Ρωμαίους. Αντίθετα, οι Ρωμαίοι βλέποντας την καθυστέρηση αποφάσισαν να κινηθούν κατά του βασιλιά της Ηπείρου.

Τότε ο Πύρρος διέταξε το πεζικό του να μπει σε σχηματισμό και οδήγησε προσωπικά τους 3.000 ιππείς που είχε στη διάθεσή του, ζυγίζοντας καλά την κατάσταση και προβαίνοντας σε σωστές διορθωτικές κινήσεις στο σχηματισμό του όποτε ήταν απαραίτητο.

Βλέποντας πως οι Ρωμαίοι πολεμιστές προσπαθούσαν να εξουδετερώσουν τον ίδιο, αντάλλαξε την πανοπλία του με ένα καλό του σύντροφο, τον Μεγακλή. Όταν οι Ρωμαίοι σκότωσαν τον Μεγακλή, διαδόθηκε ανάμεσα στους στρατιώτες ότι ο Πύρρος έπεσε στη μάχη.

Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας αμέσως φοβήθηκαν και αποφάσισαν να τραπούν σε φυγή. Ωστόσο όταν έμαθε τι είχε συμβεί, ο ίδιος ο Πύρρος κάλπασε μπροστά από τους άνδρες του ακάλυπτος προκειμένου να τους δείξει πως ήταν ακόμη ζωντανός. Παρά το γεγονός πως η μάχη ήταν αμφίρροπη, η θέα των ελεφάντων του Πύρρου τρομοκράτησε τους Ρωμαίους που τράπηκαν σε φυγή. 

epirus-rome

Η «πύρρειος» νίκη

Μπορεί οι Ρωμαίοι να ηττήθηκαν, αλλά και ο Πύρρος είχε απώλειες γι' αυτό και πρότεινε ειρήνη στη Ρώμη, αφού δύσκολα θα μπορούσε να την κατακτήσει. Οι Ρωμαίοι την υποδέχτηκαν με τον όρο όμως να αποχωρήσει από την Ιταλία, κάτι που δεν έγινε δεκτό από τον Πύρρο. Έτσι, νέα μάχη δόθηκε το 279 π.Χ. στο Άσκλο. Σε μία από τις πιο σφοδρές μάχης της αρχαιότητας ο Πύρρος βγήκε νικητής αλλά με αβάσταχτα μεγάλο κόστος, αφού είχε χάσει ήδη 7.000 άνδρες.

Ο στρατός του από την Ήπειρο είχε αποδεκατιστεί, έχοντας απωλέσει  μεγάλο μέρος των δυνάμεών του, καθώς και όλους τους φίλους και στρατηγούς του. Παράλληλα, άλλη δύναμη να έρθει από την Ήπειρο δεν υπήρχε, ενώ και οι σύμμαχοι του κουρασμένοι από τους πολέμους δεν έδειχναν την ίδια προθυμία να συνεχίσουν.

Ο Πλούταρχος μεταφέρει πως όταν ο βασιλιάς λάμβανε συγχαρητήρια για τη νίκη του απαντούσε: «Εάν νικήσουμε σε άλλη μια μάχη τους Ρωμαίους, θα καταστραφούμε εντελώς» (ἂν ἔτι μίαν μάχην Ῥωμαίους νικήσωμεν, ἀπολούμεθα παντελῶς.)

Μετά από άλλη μια ήττα που έλαβε χώρα το 275 π.Χ., σε συνδυασμό με την έλλειψη συμμάχων και πόρων για να συνεχιστεί η εκστρατεία, ο βασιλιάς της Ηπείρου πήρε την μεγάλη απόφαση να επιστρέψει στην πατρίδα του μετά από έξι χρόνια απουσίας. 

pyrros elephants

Ο θάνατός του από ένα κεραμίδι

Στη συνέχεια ο Πύρρος στράφηκε στον ελλαδικό χώρο, και αφού ανακατέλαβε μεγάλο μέρος της Μακεδονίας στράφηκε στην Πελοπόννησο μετά από κάλεσμα. Τα πράγματα δεν πήγαιναν καθόλου καλά και όταν ξεκίνησε η μάχη για την κατάληψη της δεύτερης ισχυρότερης πόλης της Πελοποννήσου, του Άργους, ο Πύρρος θα έχανε την ζωή του. Βλέποντας τον στρατό του να χάνει, αφαίρεσε τα διακριτικά του από το κράνος του και όρμησε στους εχθρούς που τον καταδίωκαν.

Τότε δέχτηκε χτύπημα από ένα ακόντιο που τρύπησε την πανοπλία του στον θώρακα. Αυτό τον θύμωσε και πήρε στο κυνήγι τον στρατιώτη. Η μητέρα του στρατιώτη, μια ηλικιωμένη γυναίκα βρισκόταν στην στέγη σπιτιού όπου και παρακολουθούσε την μάχη. Όταν είδε πως ο γιος της κινδύνευε σήκωσε ένα κεραμίδι και το πέταξε κατά του βασιλιά Πύρρου.

Το κεραμίδι τον πέτυχε κάτω από το κράνος, με συνέπεια να σπάσουν οι σπόνδυλοι στη βάση του τραχήλου του. Ως αποτέλεσμα έχασε τις αισθήσεις του και τα χαλινάρια του τού έφυγαν από τα χέρια κι έπεσε μέσα στο πλήθος. 

Κάποιοι στρατιώτες κατάλαβαν ποιος ήταν και τον πήραν παράμερα στην αυλή ενός σπιτιού όπου και τον αποκεφάλισαν βάζοντας τέλος στην ζωή του. Κάπως έτσι χάθηκε ένας σπουδαίος Έλληνας βασιλιάς σε μια εποχή που οι Ρωμαίοι είχαν αρχίσει να απειλούν τις ελληνικές πόλεις με τα γνωστά αποτελέσματα. 

https://www.reader.gr/ellada/pyrros-o-basilias-tis-ipeiroy-kai-i-pyrreios-niki-poy-emeine-stin-istoria/556390

Δεν υπάρχουν σχόλια: